ابریشم تایلندی، هنری با قدمت هزاران ساله
ابریشم تایلندی، هنری با قدمت هزاران ساله، یکی از صنایع دستی اصیل و ارزشمند تایلند است که نه تنها به عنوان یک کالای لوکس، بلکه به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی این کشور شناخته میشود. این هنر باستانی، که ریشه در سنتها و اعتقادات محلی دارد، تا به امروز حفظ شده و به نمادی از زیبایی، ظرافت و مهارت تایلندیها تبدیل شده است. در ادامه به بررسی تاریخچه، فرآیند تولید، ویژگیها و اهمیت فرهنگی ابریشم تایلندی میپردازیم.
تاریخچه ابریشم تایلندی
ابریشمبافی در تایلند قدمتی چند هزارساله دارد و گفته میشود که این هنر از چین به تایلند راه یافته است. با این حال، تایلندیها با ابتکار و خلاقیت خود، سبک منحصربهفردی در تولید ابریشم ایجاد کردند. یکی از مهمترین نقاط عطف در تاریخ ابریشم تایلندی، احیای این صنعت در قرن بیستم توسط جیم تامپسون، یک تاجر آمریکایی بود. او با جمعآوری هنرمندان محلی و آموزش روشهای سنتی، ابریشم تایلندی را به جهانیان معرفی کرد و آن را به یک صنعت پررونق تبدیل کرد.
فرآیند تولید ابریشم تایلندی
تولید ابریشم تایلندی یک فرآیند پیچیده و زمانبر است که شامل مراحل زیر میشود:
۱. پرورش کرم ابریشم: کرمهای ابریشم با برگهای درخت توت تغذیه میشوند تا پیلههای ابریشم تولید کنند.
۲. برداشت پیله: پیلهها با دقت جمعآوری میشوند و برای استخراج نخ ابریشم، در آب گرم قرار میگیرند.
۳. ریسندگی: نخهای ابریشم به دست آمده، ریسیده و به هم تابیده میشوند تا مقاومتر شوند.
۴. رنگرزی: نخهای ابریشم با استفاده از رنگهای طبیعی یا شیمیایی رنگآمیزی میشوند. رنگهای طبیعی اغلب از گیاهان، میوهها و ریشهها استخراج میشوند.
۵. بافندگی: نخهای رنگآمیزی شده با استفاده از دستگاههای بافندگی سنتی یا مدرن به پارچههای ابریشمی تبدیل میشوند. طرحهای پیچیده و منحصربهفرد ابریشم تایلندی، نتیجه مهارت و ظرافت هنرمندان محلی است.
ویژگیهای ابریشم تایلندی
- طرحهای منحصربهفرد: ابریشم تایلندی به دلیل طرحهای پیچیده و رنگهای درخشانش شناخته میشود. این طرحها اغلب الهامگرفته از طبیعت، اساطیر و فرهنگ تایلندی هستند.
- کیفیت بالا: ابریشم تایلندی به دلیل مرغوبیت و دوام بالا، در سراسر جهان مشهور است.
- رنگهای زنده: استفاده از رنگهای طبیعی و شیمیایی باعث ایجاد طیف گستردهای از رنگهای درخشان و جذاب میشود.
اهمیت فرهنگی و اقتصادی ابریشم تایلندی
ابریشم تایلندی نه تنها یک کالای تجاری، بلکه بخشی از میراث فرهنگی این کشور است. این هنر در مراسمهای سنتی، جشنها و مناسک مذهبی استفاده میشود و نمادی از اصالت و هویت تایلندیها است. علاوه بر این، صنعت ابریشم نقش مهمی در اقتصاد محلی ایفا میکند و برای بسیاری از خانوادهها منبع درآمد است.
ابریشم تایلندی در دنیای مدرن
امروزه ابریشم تایلندی نه تنها در لباسهای سنتی، بلکه در طراحیهای مدرن، دکوراسیون منزل و صنعت مد نیز استفاده میشود. طراحان بینالمللی از این پارچههای لوکس برای ایجاد لباسها و محصولات منحصربهفرد استفاده میکنند. همچنین، دولت تایلند و سازمانهای محلی تلاش میکنند تا این هنر را حفظ کرده و به نسلهای آینده منتقل کنند.
فرآیند تولید ابریشم: از کرم تا پارچه
تولید ابریشم یک فرآیند پیچیده و چندمرحلهای است که از پرورش کرم ابریشم شروع میشود و تا تولید پارچههای زیبا و لوکس ادامه مییابد. این فرآیند ترکیبی از دانش سنتی و تکنیکهای مدرن است که در تایلند به شکلی منحصربهفرد اجرا میشود. در ادامه، مراحل تولید ابریشم و نقش شهر سورین به عنوان مرکز اصلی این صنعت را بررسی میکنیم.
مراحل پرورش کرم ابریشم و تولید نخ ابریشم
۱. پرورش کرم ابریشم:
- کرمهای ابریشم (به زبان تایلندی: ตัวไหม) از تخمهای کوچکی که توسط پروانههای ابریشم گذاشته میشوند، به وجود میآیند.
- این کرمها با برگهای درخت توت تغذیه میشوند. برگهای توت باید تازه و بدون آلودگی باشند تا کرمها به خوبی رشد کنند.
- پس از حدود ۳۵ روز، کرمها به اندازه کافی رشد کرده و شروع به تولید پیله میکنند.
۲. تولید پیله:
- کرمهای ابریشم با ترشح مادهای به نام فیبروئین (نخ ابریشم خام) شروع به ساخت پیله میکنند. این فرآیند حدود ۳ تا ۸ روز طول میکشد.
- هر پیله از یک نخ پیوسته ابریشم تشکیل شده است که طول آن میتواند به ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ متر برسد.
۳. برداشت پیله:
- پس از تکمیل پیله، کرمها به دور خود پیلهای میتنند و به مرحله شفیرگی وارد میشوند. برای جلوگیری از آسیب دیدن نخ ابریشم، پیلهها قبل از تبدیل شدن به پروانه، جمعآوری میشوند.
- پیلهها در آب گرم قرار میگیرند تا چسب طبیعی آنها از بین برود و نخها به راحتی جدا شوند.
۴. ریسندگی نخ ابریشم:
- نخهای ابریشم از پیلهها جدا شده و به هم تابیده میشوند تا نخهای مقاومتر و ضخیمتری ایجاد شود.
- این نخها سپس برای بافندگی آماده میشوند.
روشهای سنتی و مدرن بافندگی ابریشم در تایلند
۱. روشهای سنتی:
- در روشهای سنتی، از دستگاههای بافندگی دستی استفاده میشود که اغلب از چوب ساخته شدهاند.
- هنرمندان تایلندی با استفاده از این دستگاهها، پارچههایی با طرحهای پیچیده و منحصربهفرد تولید میکنند. این طرحها اغلب الهامگرفته از طبیعت، اساطیر و فرهنگ تایلندی هستند.
- رنگهای مورد استفاده در روشهای سنتی معمولاً از منابع طبیعی مانند گیاهان، ریشهها و میوهها استخراج میشوند.
۲. روشهای مدرن:
- با پیشرفت فناوری، دستگاههای بافندگی مکانیکی و کامپیوتری نیز در تولید ابریشم تایلندی استفاده میشوند.
- این روشها سرعت تولید را افزایش میدهند و امکان ایجاد طرحهای پیچیدهتر را فراهم میکنند.
- با این حال، بسیاری از تولیدکنندگان تایلندی همچنان از روشهای سنتی استفاده میکنند تا اصالت و کیفیت محصولات خود را حفظ کنند.
نقش شهر سورین به عنوان مرکز اصلی تولید ابریشم تایلندی
شهر سورین (Surin) در شمال شرقی تایلند، به عنوان پایتخت ابریشم تایلندی شناخته میشود. این شهر نقش مهمی در حفظ و توسعه صنعت ابریشم تایلند ایفا میکند. دلایل اهمیت سورین عبارتند از:
۱. تاریخچه غنی:
- سورین قرنهاست که به عنوان مرکز تولید ابریشم در تایلند شناخته میشود. مهارتهای بافندگی و تولید ابریشم از نسلی به نسل دیگر منتقل شدهاند.
۲. جشنواره ابریشم سورین:
- هر ساله جشنوارهای به نام جشنواره ابریشم سورین در این شهر برگزار میشود که هنرمندان محلی محصولات خود را به نمایش میگذارند و گردشگران از سراسر جهان برای خرید ابریشمهای دستساز به این شهر میآیند.
۳. حمایت از صنایع دستی محلی:
- دولت تایلند و سازمانهای محلی از تولیدکنندگان ابریشم در سورین حمایت میکنند تا این هنر سنتی حفظ شود و به نسلهای آینده منتقل گردد.
۴. کیفیت و تنوع محصولات:
- ابریشم تولیدی در سورین به دلیل کیفیت بالا و طرحهای منحصربهفردش مشهور است. این شهر به تولید پارچههای ابریشمی با رنگهای درخشان و طرحهای پیچیده معروف است.
طرحها و رنگها: زیباییشناسی ابریشم تایلندی
ابریشم تایلندی نه تنها به دلیل کیفیت و ظرافتش، بلکه به خاطر طرحها و رنگهای منحصربهفردش در سراسر جهان مشهور است. این طرحها و رنگها بازتابی از طبیعت، مذهب و فرهنگ غنی تایلند هستند و هر کدام داستانی را روایت میکنند. در این بخش، به بررسی زیباییشناسی ابریشم تایلندی میپردازیم.
بررسی طرحهای سنتی و نمادین در پارچههای ابریشمی تایلندی
طرحهای ابریشم تایلندی اغلب الهامگرفته از عناصر طبیعی، اساطیر و اعتقادات مذهبی هستند. برخی از رایجترین طرحها عبارتند از:
۱. طرحهای گیاهی و گلها:
- گلها و گیاهان نماد زندگی، رشد و زیبایی هستند. طرحهایی مانند گل لوتوس (نماد پاکی و روشنایی در بودیسم) و برگهای درخت توت (که غذای کرمهای ابریشم است) در پارچههای ابریشمی دیده میشوند.
۲. طرحهای حیوانی:
- حیوانات نمادین مانند فیل (نماد قدرت و خرد)، مار (نماد حفاظت و قدرت ماوراءالطبیعه) و پرندگان (نماد آزادی و روح) در طرحهای ابریشمی استفاده میشوند.
۳. طرحهای هندسی:
- طرحهای هندسی مانند خطوط موازی، دایرهها و اشکال زاویهدار، نشاندهنده نظم و هماهنگی در طبیعت و زندگی هستند.
۴. طرحهای اساطیری و مذهبی:
- بسیاری از طرحها از اساطیر بودایی و هندو الهام گرفته شدهاند. برای مثال، طرحهای ناگا (مار افسانهای) و گارودا (پرنده اساطیری) در پارچههای ابریشمی دیده میشوند.
استفاده از رنگهای طبیعی و روشهای رنگرزی سنتی
رنگهای ابریشم تایلندی اغلب از منابع طبیعی استخراج میشوند و این موضوع به زیبایی و اصالت پارچهها میافزاید. برخی از روشهای سنتی رنگرزی عبارتند از:
۱. رنگرزی با گیاهان:
- رنگهای طبیعی از بخشهای مختلف گیاهان مانند ریشه، برگ، پوست درخت و گلها استخراج میشوند. برای مثال:
- رنگ زرد از زردچوبه یا گلهای خاص.
- رنگ قرمز از ریشه گیاه روناس.
- رنگ آبی از برگهای گیاه نیل.
۲. رنگرزی با مواد معدنی:
- برخی رنگها از خاکهای رنگی یا مواد معدنی مانند اکسید آهن (برای رنگ قهوهای و قرمز) استخراج میشوند.
۳. رنگرزی با حشرات:
- در برخی موارد، از حشرات مانند قرمز دانه (cochineal) برای تولید رنگ قرمز استفاده میشود.
۴. فرآیند رنگرزی:
- نخهای ابریشم پس از رنگرزی، در آفتاب خشک میشوند تا رنگها تثبیت شوند. این فرآیند ممکن است چندین بار تکرار شود تا رنگهای عمیق و ماندگار ایجاد شود.
تأثیر طبیعت، مذهب و فرهنگ تایلندی بر طراحی پارچههای ابریشمی
۱. تأثیر طبیعت:
- طبیعت غنی تایلند، از جنگلهای انبوه تا گلها و حیوانات، منبع الهام اصلی برای طرحهای ابریشمی است. این طرحها نه تنها زیباییهای طبیعی را منعکس میکنند، بلکه احترام به محیط زیست را نیز نشان میدهند.
۲. تأثیر مذهب:
- بودیسم و هندوئیسم تأثیر عمیقی بر فرهنگ تایلند داشتهاند. بسیاری از طرحهای ابریشمی نمادهای مذهبی مانند گل لوتوس، چرخ دارما و موجودات اساطیری را شامل میشوند. این طرحها اغلب در مراسم مذهبی و معابد استفاده میشوند.
۳. تأثیر فرهنگ:
- فرهنگ تایلندی، با رقصها، جشنها و لباسهای سنتی، در طرحهای ابریشمی بازتاب یافته است. برای مثال، پارچههای ابریشمی مورد استفاده در رقصهای سنتی تایلند، اغلب دارای طرحهای پیچیده و رنگهای درخشان هستند.
شهر سورین: پایتخت ابریشم تایلند
شهر سورین (Surin) در شمال شرقی تایلند، به عنوان پایتخت ابریشم تایلندی شناخته میشود. این شهر نه تنها مرکز اصلی تولید ابریشم در تایلند است، بلکه نمادی از فرهنگ، هنر و اصالت این کشور محسوب میشود. در این بخش، به معرفی شهر سورین، جشنواره ابریشم و نقش جامعه محلی در توسعه این صنعت میپردازیم.
معرفی شهر سورین به عنوان مرکز اصلی تولید ابریشم تایلندی
سورین، واقع در منطقه ایسان (شمال شرقی تایلند)، به دلیل تاریخچه غنی و مهارتهای سنتی در تولید ابریشم، به عنوان قلب صنعت ابریشم تایلند شناخته میشود. دلایل اهمیت سورین عبارتند از:
۱. تاریخچه طولانی:
- سورین قرنهاست که به تولید ابریشم مشغول است. مهارتهای بافندگی و رنگرزی از نسلی به نسل دیگر منتقل شدهاند و این شهر را به یکی از مهمترین مراکز تولید ابریشم در تایلند تبدیل کردهاند.
۲. کیفیت و تنوع محصولات:
- ابریشم تولیدی در سورین به دلیل کیفیت بالا، رنگهای درخشان و طرحهای پیچیدهاش مشهور است. این شهر به تولید پارچههای ابریشمی با طرحهای منحصربهفرد و نمادین معروف است.
۳. حمایت دولت و سازمانهای محلی:
- دولت تایلند و سازمانهای محلی از تولیدکنندگان ابریشم در سورین حمایت میکنند تا این هنر سنتی حفظ شود و به نسلهای آینده منتقل گردد.
جشنواره ابریشم سورین و اهمیت آن در ترویج این صنعت
جشنواره ابریشم سورین (Surin Silk Festival) یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی و اقتصادی این شهر است که هر ساله در ماه نوامبر یا دسامبر برگزار میشود. این جشنواره نقش مهمی در ترویج صنعت ابریشم تایلندی دارد:
۱. نمایش هنر و مهارتهای محلی:
- در این جشنواره، هنرمندان محلی محصولات خود را به نمایش میگذارند و فرآیند تولید ابریشم، از پرورش کرم ابریشم تا بافندگی، به بازدیدکنندگان نشان داده میشود.
۲. جذب گردشگر:
- جشنواره ابریشم سورین گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب میکند. این رویداد نه تنها به اقتصاد محلی کمک میکند، بلکه صنعت ابریشم تایلندی را در سطح جهانی معرفی میکند.
۳. حفظ و ترویج فرهنگ:
- این جشنواره به حفظ و ترویج فرهنگ و هنر سنتی تایلند کمک میکند و جوانان را به یادگیری و ادامه این صنعت تشویق میکند.
نقش جامعه محلی و زنان در حفظ و توسعه صنعت ابریشم
جامعه محلی و به ویژه زنان، نقش کلیدی در حفظ و توسعه صنعت ابریشم تایلندی ایفا میکنند:
۱. مهارتهای سنتی:
- زنان در سورین اغلب مسئولیت پرورش کرم ابریشم، رنگرزی نخها و بافندگی پارچهها را بر عهده دارند. این مهارتها از مادران به دختران منتقل میشوند و به این ترتیب، این هنر سنتی حفظ میشود.
۲. ایجاد درآمد و استقلال اقتصادی:
- صنعت ابریشم به بسیاری از خانوادهها در سورین کمک میکند تا درآمدزایی کنند و از نظر اقتصادی مستقل باشند. این موضوع به ویژه برای زنان روستایی اهمیت دارد.
۳. تشکیل تعاونیها و گروههای محلی:
- بسیاری از زنان در سورین در قالب تعاونیها یا گروههای محلی فعالیت میکنند. این گروهها به اعضا کمک میکنند تا محصولات خود را به بازارهای داخلی و بینالمللی عرضه کنند.
۴. حفاظت از محیط زیست:
- بسیاری از تولیدکنندگان ابریشم در سورین از روشهای پایدار و طبیعی برای پرورش کرم ابریشم و رنگرزی استفاده میکنند. این موضوع نه تنها به حفظ محیط زیست کمک میکند، بلکه کیفیت محصولات را نیز افزایش میدهد.
اهمیت فرهنگی و اقتصادی ابریشم تایلندی
ابریشم تایلندی نه تنها یک کالای لوکس و ارزشمند، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی تایلند است. این صنعت سنتی نقش مهمی در حفظ فرهنگ، ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی این کشور ایفا میکند. در این بخش، به بررسی جایگاه ابریشم در فرهنگ تایلند، نقش آن در صنعت مد و گردشگری، و چالشها و فرصتهای پیش روی این صنعت میپردازیم.
جایگاه ابریشم در فرهنگ و آیینهای سنتی تایلند
ابریشم تایلندی به عنوان یک نماد فرهنگی، در بسیاری از جنبههای زندگی مردم تایلند حضور دارد:
۱. مراسم مذهبی و آیینی:
- پارچههای ابریشمی در مراسم مذهبی بودایی و آیینهای سنتی تایلند استفاده میشوند. برای مثال، لباسهای ابریشمی توسط راهبان و افراد در مراسم مهمی مانند جشنهای سال نو تایلندی (سونگکران) پوشیده میشوند.
- پارچههای ابریشمی به عنوان هدیه به معابد تقدیم میشوند و نمادی از احترام و تقدس هستند.
۲. لباسهای سنتی:
- ابریشم تایلندی در لباسهای سنتی مانند فوای تایلندی (Phasin) و چوت تایلندی (Chut Thai) استفاده میشود. این لباسها در جشنها، عروسیها و مراسم رسمی پوشیده میشوند و نشاندهنده اصالت و هویت فرهنگی تایلندیها هستند.
۳. نماد ملی:
- ابریشم تایلندی به عنوان یک نماد ملی، در هنر، ادبیات و موسیقی این کشور بازتاب یافته است. این صنعت دستی نشاندهنده مهارت، ظرافت و خلاقیت مردم تایلند است.
نقش ابریشم تایلندی در صنعت مد و گردشگری
ابریشم تایلندی نه تنها در داخل کشور، بلکه در سطح جهانی نیز شناخته شده است و نقش مهمی در صنعت مد و گردشگری تایلند ایفا میکند:
۱. صنعت مد:
- طراحان مد تایلندی و بینالمللی از پارچههای ابریشمی تایلندی برای ایجاد لباسها و اکسسوریهای لوکس استفاده میکنند. این پارچهها به دلیل کیفیت بالا و طرحهای منحصربهفرد، مورد توجه برندهای معروف جهانی قرار گرفتهاند.
- ابریشم تایلندی در فشن شوها و نمایشگاههای بینالمللی به نمایش گذاشته میشود و به عنوان یک کالای لوکس و هنری شناخته میشود.
۲. گردشگری:
- شهرهایی مانند سورین و بانکوک به عنوان مراکز اصلی تولید ابریشم، گردشگران زیادی را به خود جذب میکنند. بازدید از کارگاههای ابریشمبافی و خرید پارچههای دستساز، بخشی از تجربه سفر به تایلند است.
- جشنوارههای ابریشم، مانند جشنواره ابریشم سورین، به عنوان جاذبههای گردشگری، نقش مهمی در ترویج فرهنگ و صنایع دستی تایلند ایفا میکنند.
چالشها و فرصتهای پیش روی این صنعت در دنیای مدرن
صنعت ابریشم تایلندی با وجود محبوبیت و اهمیت فرهنگی، با چالشها و فرصتهایی در دنیای مدرن روبرو است:
چالشها:
۱. رقابت با تولیدات ماشینی:
- تولیدات ماشینی و مصنوعی ابریشم، که ارزانتر و سریعتر تولید میشوند، به عنوان رقیبی برای ابریشم دستساز تایلندی مطرح هستند.
۲. کاهش علاقه نسل جوان:
- بسیاری از جوانان تایلندی به دلیل سختی کار و درآمد پایین، تمایل کمتری به یادگیری و ادامه این صنعت سنتی دارند.
۳. تغییرات محیطی:
- تغییرات آبوهوایی و کاهش منابع طبیعی مانند برگهای توت، میتواند بر پرورش کرمهای ابریشم تأثیر منفی بگذارد.
فرصتها:
۱. توسعه بازارهای بینالمللی:
- با افزایش تقاضا برای محصولات طبیعی و دستساز، ابریشم تایلندی میتواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی تقویت کند.
۲. استفاده از فناوریهای مدرن:
- ترکیب روشهای سنتی با فناوریهای مدرن میتواند به افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها کمک کند.
۳. حمایت دولت و سازمانها:
- دولت تایلند و سازمانهای بینالمللی میتوانند با ارائه آموزش، تسهیلات و حمایتهای مالی، به حفظ و توسعه این صنعت کمک کنند.
۴. گردشگری پایدار:
- توسعه گردشگری پایدار و ترویج صنایع دستی محلی میتواند به افزایش درآمد و اشتغال در مناطق روستایی کمک کند.
جمع بندی
ابریشم تایلندی، به عنوان یکی از ارزشمندترین صنایع دستی و فرهنگی تایلند، نه تنها نمادی از هنر و اصالت این کشور است، بلکه نقش مهمی در اقتصاد، فرهنگ و هویت ملی تایلند ایفا میکند. از ریشههای تاریخی این صنعت که تحت تأثیر فرهنگهای خارجی مانند چین و هند شکل گرفته، تا احیای آن توسط جیم تامپسون در قرن بیستم، ابریشم تایلندی همواره به عنوان یک میراث فرهنگی و اقتصادی حفظ شده است.
فرآیند تولید ابریشم، از پرورش کرمهای ابریشم تا بافندگی پارچههای زیبا و منحصربهفرد، ترکیبی از دانش سنتی و تکنیکهای مدرن است. طرحها و رنگهای ابریشم تایلندی، که از طبیعت، مذهب و فرهنگ این کشور الهام گرفتهاند، زیباییشناسی منحصربهفردی را خلق کردهاند که در سراسر جهان شناخته شده است.
شهر سورین، به عنوان پایتخت ابریشم تایلند، نقش کلیدی در حفظ و توسعه این صنعت ایفا میکند. جشنواره ابریشم سورین و مشارکت فعال جامعه محلی، به ویژه زنان، به ترویج این هنر و افزایش محبوبیت آن در سطح جهانی کمک کردهاند. ابریشم تایلندی نه تنها در مراسم مذهبی و آیینهای سنتی استفاده میشود، بلکه در صنعت مد و گردشگری نیز جایگاه ویژهای دارد.
با این حال، این صنعت با چالشهایی مانند رقابت با تولیدات ماشینی، کاهش علاقه نسل جوان و تغییرات محیطی روبرو است. از سوی دیگر، فرصتهایی مانند توسعه بازارهای بینالمللی، استفاده از فناوریهای مدرن و گردشگری پایدار میتواند به حفظ و رشد این صنعت کمک کند.
در نهایت، ابریشم تایلندی به عنوان یک میراث فرهنگی و اقتصادی، نیازمند حمایت و توجه برای بقا در دنیای مدرن است. با ترکیب روشهای سنتی و نوآوریهای مدرن، این صنعت میتواند همچنان به عنوان نمادی از زیبایی، ظرافت و فرهنگ تایلند در سراسر جهان بدرخشد.
در ادامه پیشنهاد میکنیم مطلب”از هیروگلیف تا هنر معاصر: تأثیر پاپیروسهای مصری بر فرهنگ جهانی+فیلم” را هم مطالعه کنید.
این مطلب چقدر برای شما مفید بود؟
روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!
میانگین امتیازات 0 / 5. تعداد آرا: 0
تا الان امتیازی داده نشده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.